Tüp bebek (IVF) nedir? Kısırlık olgularında yeri nedir?
(IVF) kısırlık olgularında tedavide çığır açmıştır.Tüp bebek teknolojisi en gelişmiş kısırlık tedavi yöntemidir.Ülkemizde her yıl 4500 - 5000 tüp bebek doğduğu bildiriliyor, bu rakamlara göre bizde tüp bebek yapma oranı Avrupa ülkelerine göre hayli düşük.Bunun sebebi tüp bebek yönteminin pahalı olması.Bu nedenle tüp bebek planlayan çiftlerin tedavi olacakları merkezi iyi seçmeleri, tüp bebek başarı oranlarına dikkat etmeleri gereklidir.
(IVF) masrafları devlet tarafından karşılanıyormu?
Son dönemde yapılan yasal düzenlemelerle devlet uygulama masraflarının bir kısmını karşılamaktadır.Bunun için çiftlerin tüp bebek uygulaması yapan merkezlerden veya resmi sağlık kurumlarından sağlık kurulu raporu düzenletmeleri gerekiyor.Tüp bebek tedavisine geçilmeden önce rahim içine suni dölleme şartıda var.Kullanılacak ilaçların maksimum dozlarıda sınırlandırılmış.
maliyeti nedir?
en çok yumurtlama problemi olan kadınlarda,tüpleri kapalı olanlarda,erkekte sperm azlığında ve sebebi açıklanamayan olgularda planlanır.Maliyeti aylık uygulama başına merkezden merkeze farklılık gösterir.
tekniği nasıldır?
yumurtalıkların çok sayıda yumurta sağlanması amacıyla uyarılması, sonra elde edilen bu yumurtaların toplanması ve döllenmesi işlemidir. Döllenmeden sonrası gelişen embryo rahime yerleştirilecekleri zamana kadar laboratuvarda inkübatörde saklanır ( 2-3 gün ).Genellikle 36 saat sonra rahime yerleştirme gerçekleşir.Embryo transferinden 12 gün sonra kanda gebelik hormonu planlanır.Gebelik testi pozitif ise bir hafta sonra ultrason planlanır.Tüp bebek tedavisinde genellikle 3-6 aylık hormon tedavi protokolleri uygulanır.GnRH analogları, GnRH antagonistleri , ve yumurta uyarıcı ilaçlarla , gebelik destekleyici ilaçlar kullanılır. Bu protokollerle yumurtalıklardan kontrollü yumurtalar elde edilir, ultrason takipleriyle 10-12 günlük bir süre sonunda 16 -18 mm ye ulaşan yumurtalarda çatlatma ilacı yapılır.Daha sonra özel iğnelerle yumurtalar ultrason eşliğinde hafif anestezi altında toplanır.Laboratuar koşullarında elde edilen yumurta hücresi erkekten alınan sağlıklı sperm ile döllendirilir.Özel ortamda bekletildikten sonra gelişen embriyo, rahim içine kateter ile verilir, bundan sonra sağlıklı bir gebelik için bekleme vaktidir.
başarıyı etkileyen faktörler nelerdir?
Tüp bebek uygulamaları hemen hemen tüm kliniklerde standart olmasına rağmen , her merkezin gebelik ve sağlıklı doğum oranları ekip deneyimlerine göre değişiklik gösterir.Tüp bebek başarısını etkileyen faktörlerin en önemlisi kadın yaşıdır.Genellikle 30 yaş altı kısırlık olgularında % 50 lere ulaşan başarılar varken, bu oran 40 lı yaşlara yaklaştıkça anlamlı oranda düşer.
uygulamalarda en büyük sorun ileri yaş kısırlık olgularındadır, hormonal değerlendirmede yumurtalık reservi düşmüşse tüp bebek tedavisine alınamazlar.( Genellikle 40 yaş üstü)Yine erkek sperm hücresindeki bozukluklar , hormonal sebepler , geçirilmiş eski hastalıklar, önceki düşükler başarıyı direkt etkiler.
Tüp bebek uygulaması öncesi rahim içi yerleşmiş polip miyom gibi kitleler histeroskopi ile temizlenmeli, rahim embryo transferine hazırlanmalıdır.
yan etkileri var mı?
en sık yaşanan problem , yumurtalıkların aşırı uyarılmasına bağlı karın şişliği, şiddetli karın ağrısı , kusma ,ishal ile karakterize Hiperstimülasyon sendromudur.Bu olguların % 1-2 sinde tablo ciddi hale gelebilir,hastanede yatış ve tedavi gerekebilir.
fazla sayıda embryo tranferinin yapılmasıyla ikiz-üçüz gebelikler oluşabilir, ikiz gebelikte ek bir işlem yapılmazken,üçüz gebelikte bir embryo nun alınması önerilir.
dış gebelik riski vardır,ve % 1-3 aralığındadır.
Mikroenjeksiyon yöntemi de bir tüp bebek uygulaması olup, sperm azlığı olan erkeklerde tek bir sperm’in labaratuar koşullarında hazırlanmış yumurta içine zerk edilmesidir.
elde edilen yumurtalar artarsa , atılıyormu?
embryo transferleri sonrası artan kaliteli embryolar belli merkezlerde saklanabiliyor, böylece kadın ileride zahmetli tedavileri tekrarlamadan direk işleme alınabiliyor.
Tüp bebek tedavisi sabır isteyen bir süreçtir, tedavide yaşanan başarısızlıklarda yaşanan hayal kırıklıkları , suçluluk duyguları psikolojik desteği gerektirebilir.
oluşan embryo 'nun sağlık durumu bilinebilirmi?
Preimplantasyon genetik inceleme , ailesel kalıtsal hastalıkların embryo aşamasında tanısının konulması için yapılan araştırmadır.
Jinekolog dr